We
współczesnych demokracjach modelem powszechnie pożądanym jest społeczeństwo
obywatelskie. Tworzące je jednostki są świadome swoich praw i obowiązków, przedkładają
dobro wspólne nad własne, a dzięki swojej aktywności są w stanie zapewnić sobie
szeroko rozumiane bezpieczeństwo i rozwój.
Obywatele sami dostrzegają problemy, sami się organizują w celu ich rozwiązania, a wszystko to dzieje się przy współudziale instytucji życia publicznego, organizacji pozarządowych lub bez ich udziału. Jednym z najważniejszych warunków istnienia takiego społeczeństwa są aktywni obywatele, znający demokratyczne procedury i posiadający wiedzę i umiejętności pozwalające na udział w owych procedurach. Aby obywatel działał dla dobra innych i swego kraju musi posiadać tzw. cnoty obywatelskie. Utożsamiane są one współcześnie z postawami obywatelskimi, a rozprawiali już o nich starożytni Grecy i Rzymianie. Od tego czasu minęło ponad 2 tys. lat i kanon tychże cnót nie zmniejszył się a wręcz przeciwnie, znacznie poszerzył. Społeczeństwo starożytne jak i współczesne potrzebuje patriotów, dla których dobro Ojczyzny, dobro wspólne jest ważniejsze niż wszelka prywata. Nie mniej ważne są pracowitość, uczciwość, rzetelność w wykonywaniu obowiązków, zdyscyplinowanie, odpowiedzialność za słowa i czyny, odwaga, solidarność, tolerancja, itp.
To,
co kształtuje postawy obywatelskie młodzieży w tym także studentów jest
wypadkową szeroko rozumianego wychowania oraz warunków społecznych,
materialnych i politycznych, w jakich człowiek żyje i wyrasta. Poprzez wychowanie
rozumieć należy zarówno wychowanie w rodzinie, wychowawcze oddziaływanie
instytucji, także wspólnot religijnych propagujących określony model postępowania
oraz socjalizacyjne oddziaływanie środowiska, czy grup społecznych, mediów.
Postawy
obywatelskie determinowane są przez warunki społeczno-polityczne i okoliczności,
w jakich człowiek wyrasta i żyje. Inne cnoty będą leżeć u podstaw aktywności obywatelskiej
w okresie zagrożenia lub utraty niepodległości państwa czy walki z
totalitaryzmem o demokratyzację państwa, a inne w czasach pokoju. Młodzi ludzie
są z natury radykalni, krytyczni i bezkompromisowi. Chętni burzyć wszystko, co
stare, zastane i budować nowy ład według własnej koncepcji, własnych wizji. Młodym
ludziom należy wskazywać wzorce i autorytety, zachęcać do wstępowania do
organizacji młodzieżowych, angażować ich w wolontariat, aby nakierowywać ich
aktywność w stronę dobra wspólnego. Dużą rolę do odegrania mają szkoły[1],
które powinny zapewnić podstawową wiedzę na temat funkcjonowania państwa i
możliwości działania dla dobra społeczeństwa oraz osobistego rozwoju, które
stwarza konstytucja, czyli kształtowania świadomości obywatelskiej. Skuteczną
drogą kształcenia kompetencji obywatelskich jest właśnie wolontariat.
Dr Małgorzata Kutrzeba
[1] Dobrym
do tego narzędziem są projekty edukacyjne obowiązujące w szkolnictwie
gimnazjalnym od 2009 r. W trakcie ich realizowania młodzież wyszukuje,
diagnozuje i rozwiązuje problem, który dostrzega w swoim środowisku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz